Ráđđehus lea mearridan golbma riikkagottálaš ulbmila Norgga kulturbiraspolitihkkii:
- Buohkain galgá leat vejolašvuohta beroštit ja guoddit ovddasvástádusa kulturbirrasis.
- Kulturbiras galgá váikkuhit guoddevaš gárggiideapmái ollislaš servodatplánema bokte.
- Máŋggabealat kulturbiras galgá áimmahuššojuvvot vuođusin dihtui ja máhttui, vásihusaide ja geavaheapmái.
Nugo oaidnit riikkagottálaš ulbmiliin, de leat ássiid oaivilat deaŧalaččat.
Stáhtalaš hálddašeapmi
Riikkaantikvára lea kulturmuitohálddašeami direktoráhtta ja Dálkkádat- ja birasdepartemeantta fágalaš ráđđeaddi stáhta kulturmuitopolitihka gárgedeami hárrái. Riikkaantikváras lea ovddasvástádus bajitdási ja ollislaš riikkagottálaš kulturbiraspolitihkas, man Stuoradiggi ja ráđđehus mearridit.
Riikkaantikvára lea bajimus fágalaš stivrenváldi ja eiseváldi ráfáidahttojuvvon kulturmuittuid dáfus. Dat mearkkaša ahte dušše Riikkaantikvára sáhttá addit lobi duohtadallat automáhtalaččat ráfáidahttojuvvon visttiid/ráhkadusaid ja addit sierralobi automáhtalaččat ráfáidahttojuvvon kulturmuittuid arkeologalaš roggamii.
Riikkaantikvára lea váidalusváldi mearrádusaid dáfus, maid fylkkagielda lea dahkan ja/dahje váidalusaid oktavuođas mearrádusaid dáfus, mat sáhttet dagahit ahte riikkagottálaš kulturmuitoberoštumit massojuvvojit dahje biliduvvojit. Riikkaantikváras lea vuosttaslinnjá ovddasvástádus muhtin áššesurggiin dahje kulturmuittuin, main lea earenoamáš stuorra riikkagottálaš árvu.
Riikkaantikvára lea maiddái cealkinváldi ja galgá sáhttit ovddidit vuosteákkastallama dain áššiin, main riikkagottálaš kulturmuitoberoštumit leat áitatvuložat.
Sámedikkis lea ovddasvástádus dain mat meroštallojuvvojit sámi kulturmuitun.
Mana Sámedikki neahttasiidduide
Riikkaantikvára rolla
Riikkaantikváras lea ovddasvástádus bajitdási ja ollislaš riikkagottálaš kulturbiraspolitihkas, maid Stuoradiggi ja ráđđehus leat mearridan, ja dat lea Dálkkádat- ja birasdepartemeantta direktoráhtta. Riikkaantikvára sádde jahkásaččat vuordámušreivve fylkkagielddaide ja Sámediggái. Riikkaantikvára lea maiddái váidalusváldi fylkkagieldda eaŋkilmearrádusain dáfus.
Guvllolaš hálddašeapmi
Finnmárkku fylkka kulturárbejuogus gieđahallá áššiid, mat gullet gitta fysihkalaš kulturárbái.
Fylkkagielddas lea fápmuduvvon ovddasvástádus árvvoštallat ja buktit cealkámušaid doaibmabijuide mat gusket:
- Kulturmuittuide, kulturbirrasiidda ja kultureanadagaide, main lea guvllolaš ja riikkagottálaš árvu
- Automáhtalaččat ráfáidahttojuvvon kulturmuittuide
Fylkkagielda doaimmaha arkeologalaš logahallamiid/ovdaiskkademiid plánaáššiid oktavuođas, ráhkkanahttá ráfáidahttináššiid Riikkaantikvárii ja sáhttá ieš mearridit gaskaboddasaš ráfáidahttima.
Fylkkagielddas lea mearridanváldi kulturmuitolága mielde, ja dat galgá fuolahit ahte kulturbiras váldojuvvo vuhtii doaibmabijuid plánemis, maiddái gieldda dásis. Fylkkagielddas lea ráđđeaddi rolla, ja dat galgá váikkuhit buori servodatgárgedeapmái. Fylkkagielda hálddaša doarjjaortnegiid Riikkaantikvára ovddas, ja das leat maiddái iežas doarjjaortnegat.
Finnmárkku fylkkagielda lea ovttas Sámedikkiin ráhkadan guvllolaš kulturmuitoplána. Dáláš plána gusto áigodahkii 2020-2027.
Fylkkagielda doaimmaha arkeologalaš logahallamiid/ovdaiskkademiid plánaáššiid oktavuođas, ráhkkanahttá ráfáidahttináššiid Riikkaantikvárii ja sáhttá ieš mearridit gaskaboddasaš ráfáidahttima.
Gielddalaš hálddašeapmi
Gielddat leat gáhttejuvvon ja gáhttenárvosaš kulturmuittuid hálddašeami váldooassádallit plána- ja huksenlága barggu bokte. Gielda galgá dahkat mearrádusaid lágaid ja plánaid láidestemiid mielde. Gielddat berrejit maiddái ráhkadit iežaset kulturbirasplánaid, mat váldet vuhtii daid maid gieldda ássit atnet deaŧalažžan várjalit.
Doaibmabijuid mat gusket kulturmuittuide/kulturbirrasiidda main lea báikkálaš árvu, árvvoštallá dábálaččat dušše gielda. Doaibmabijut mat gusket kulturmuittuide main lea guvllolaš ja/dahje riikkagottálaš árvu, ja visttit mat leat huksejuvvon ovdal jagi 1850, sáddejuvvojit maiddái fylkkagildii cealkámušáššin. Dasa lassin sáddejuvvojit fylkkagildii dakkár doaibmabidjoohcamat, áššiin main lea balahahtti ahte logahallojuvvon automáhtalaččat ráfáidahttojuvvon kulturmuittut biliduvvojit, dahje áššiin main lea jáhkehahtti ahte gávdnojit ođđa automáhtalaččat ráfáidahttojuvvon kulturmuittut.
Muddenplánat sáddejuvvojit bargodábi mielde fylkkagildii, mii addá cealkámuša sihke ráfáidahttojuvvon, gáhttejuvvon ja gáhttenárvosaš kulturmuittuid hárrái ja vejolaš arkeologalaš guorahallandárbbuid hárrái.
Loga lasi kulturmuittuid ja kulturbirrasiid hárrái dáppe:
AS Sydvaranger / Mátta-Várjjaga ruvkket
Finnmark fylkeskommune / Finnmárkku fylkkagielda
Sámegillii ođasmahttojuvvon: 23.04.2025
Samisk versjon oppdatert: 23.04.2025